Cô ơi! Chính cô…

 Giang Lam

      

Buổi sáng đến trường, tôi dắt chiếc xe đạp vào cổng và mang đến dựng bên hông hội trường rồi khóa cẩn thận vì nhà trường không có nhà để xe. Tôi băng qua một cái sân rộng trước mặt, bước lên những bậc tam cấp đi vào lớp. Không đợi tôi bước vào lớp. Ba, bốn học sinh đã tíu tít giành nhau cùng nói với cô giáo của mình,  chừng như sợ bạn nói mất điều mà mình cũng biết:

        - Cô ơi! Cô Hiệu Trưởng nói: Mời cô lên văn phòng họp.

          Thói quen của tôi là lúc nào cũng đến lớp sớm quan sát, nhắc nhở các em những công việc của lớp để kịp giờ học. Mặc dù, nhà cũng ở gần chỉ cần đi bộ mười phút là đến trường, nhưng lúc nào tôi cũng trừ hao cho mình đến ba mươi phút.

          Sau khi bước vào lớp nhắc nhở các em một số công việc đầu buổi học, tôi đến phòng Hội Đồng Giáo Viên để tham dự buổi họp.

          Trong phòng lúc này đã có một số thầy, cô cũng đến sớm. Ngồi được một lát thì tiếng trống báo hiệu giờ học vang lên và buổi họp bắt đầu. Cô Hiệu Trưởng phổ biến nội dung buổi họp:

“ Sáng nay hai tiết đầu học sinh hai khối lớp Bốn và Năm được nghỉ học, giáo viên hai khối đưa các em lên đường lê Hồng Phong (Võ Tánh cũ) làm hàng rào danh dự để tiễn đoàn của Văn Phòng Thủ Tướng Chính Phủ về thăm tỉnh ta đã mấy hôm rồi bây giờ trở về lại Hà Nội. Thôi! Các thầy, cô về lớp và đưa học sinh đến địa điểm cho kịp giờ”.

            Rời phòng họp, tôi trở về lớp mang theo nội dung vừa họp truyền lại cho học sinh. Nghe xong, các em vỗ tay rần rần làm tôi cũng buồn cười nhưng kịp chấn chỉnh học sinh ngay vì đừng làm ồn để các lớp chung quanh học. Tôi còn nhớ, ngày tôi đi học cũng vậy, dù đã lớn chúng tôi cũng từng bị Soeur Giám Thị nhắc nhở là khi nghe được nghỉ học hai tiết môn Triết vì thầy Nguyễn Mộng Giác bị ốm, tôi và cả lớp cũng vỗ tay rào rào như thế. Học sinh mà, cứ nghe nghỉ học là vui chứ không còn biết đến chuyện ốm đau của thầy cô giáo.

            Ngôi trường mà tôi đang dạy là trường Mai Xuân Thưởng. Trường nằm trên đường Nguyễn trãi, được xây trên nền cao ráo với các bậc tam cấp bước lên những dãy hành lang dẫn vào các phòng học, từ cổng chính đi vào đó là một dãy lầu, hai dãy hai bên là nhà trệt tất cả tạo thành hình chữ u, quay mặt ra hướng Nam đón ngọn gió nồm từ biển thổi vào hàng ngày quạt mát cho cô, trò chúng tôi suốt trong những buổi học, chứ thời ấy làm gì lớp học có quạt máy. Quanh năm chỉ nhờ ngọn gió trời này. Trong sân trường trồng rất nhiều loại cây: ngay trước văn phòng hai cây phượng được trồng hai bên, mùa hè hoa nở đỏ rực và những chú ve tha hồ hát hò râm ran báo hiệu mùa thi đến. Cũng là lúc cô, trò chúng tôi lại bịn rịn chia tay nhau, trong sân còn có những cây bàng xòe những tán lá như những cây dù màu xanh, ngoài ra còn có những cây me Tây to lớn tỏa bóng mát cho học sinh tha hồ nô đùa vào những giờ ra chơi.

         Ngày còn là một Giáo Sinh, tôi đã có dịp về thực tập ở trường này.Vị Hiệu Trưởng ngày đó là thầy Hồ Phú Quế, thầy cũng dạy tại trường Sư Phạm lớp chúng tôi môn Quản Trị và Thanh Tra Học Đường. Hôm lớp chúng tôi về thực tập gặp lúc trường đang chuẩn bị cho các học sinh đi thi văn nghệ, hình ảnh thầy Hiệu Trưởng ôm đàn Mandoline tập cho học sinh hát đã là một hình ảnh đẹp trong mắt tôi, để tôi còn nhớ mãi cho tới bây giờ.

Sân trường lúc nào cũng sạch sẽ, từ hành lang của các lớp cho đến những lối đi dẫn từ cổng vào. Sát cổng trường thường có những người bán quà cho học sinh. Những năm 79-80 quà vặt cũng chả có gì ngoài me, cốc, ổi, xoài, mía…Thỉnh thoảng có cà rem hoặc kẹo cà…Nhưng có mấy học sinh có tiền để mua? Vì ngay cả việc ăn sáng thì cũng đã là một vấn đề xa xỉ rồi, chứ nói gì đến quà vặt.

        Hai bên cổng trường và sát tường là những đám đất chưa được láng xi-măng, đây cũng là nơi mà những nhà dân trong xóm thường mang rác và chất thải ném ra bãi đất này để xe rác đến lấy, đây cũng là bãi vệ sinh của những chú chó thường loăng quăng dạo chơi. Khi đêm đến đèn đường không có, nơi đây biến thành địa điểm phóng uế của những khách bộ hành lỡ đường, nên lúc nào cũng nhớp nháp, hôi hám nhà trường đã nhờ Tổ dân phố nhưng được ít bữa rồi đâu lại vào đấy! Khổ thân cho cô, trò chúng tôi lâu lâu lại phải lao động vệ sinh một bửa bở hơi tai nhưng cảnh cũ vẫn tái diễn hàng ngày như thế! Còn học sinh thì vô ý cứ dẫm những chất thải tha vào lớp học và hình như sự vô ý của các em cứ tăng dần vài ba hôm lại bị như thế. Đến nỗi tôi thấy đã đến lúc phải đưa ra một biện pháp cứng rắn hơn tí nửa để đảm bảo giờ học và vệ sinh lớp. Tôi dặn cả lớp:”Từ nay khi xếp hàng vào lớp Tổ trưởng các tổ sẽ kiểm tra dép, em nào lỡ thì cho đi rửa để khỏi mang vào lớp mất vệ sinh, tổ nào có học sinh vi phạm sẽ bị mất điểm thi đua của tuần.”

         Tôi giao hai học sinh trực ở lại trông lớp rồi đưa tất cả học sinh ra sân. Chỉ một loáng những chú lính tí hon của tôi đã hàng ngũ chỉnh tề và đợi lệnh của cô giáo.Tôi tuần tự đưa các em di chuyển đến địa điểm. Thông thường khi đi cùng học sinh ra khỏi trường dù là đưa các em đi cổ động hay xem phim hoặc coi văn nghệ lúc nào người dân hai bên đường cũng đổ ra xem nên tôi ngại và thường có thói quen hay đi vào phía trong lề để tránh bị mọi người nhìn. Thời đó, chưa có xe cộ nhiều chủ yếu là xe đạp và họ sẵn sàng nhường đường cho học sinh nên cũng không sợ học sinh mình bị tai nạn, gặp như thời bây giờ thì cô giáo phải đi ngoài để bảo vệ học sinh.

          Chỉ cần năm phút là đến nơi vì trường ở gần và học sinh lúc nào cũng đi nhanh nên giáo viên phải đi theo cho kịp các em lớp của mình. Chia các em đứng hai bên đường cùng với học sinh các lớp khác và khoảng hai mươi phút sau thì phái đoàn xuất hiện. Từ xa mấy chiếc xe màu nhà binh, xe chạy ngang qua, cửa đóng nên  không thấy được ai cả? Xe chạy qua, thế là công việc đưa tiễn xong. Giáo viên lại đưa học sinh về và tôi cũng đi vào phía bên trong  như vậy.

        Về đến trường, chưa đến giờ ra chơi mà nãy giờ cô, trò đứng ngoài nắng nên cũng khát nước. Thế là tôi cho học sinh đi uống nước. Trưởng lớp điều khiển cho từng bàn các em đi vệ sinh và uống nước, lần lượt cứ hết bàn này đến bàn khác, vì lớp đông, sĩ số trên năm mươi học sinh nên không thể cho các em ra cùng một lần, nếu ra như thế các em nô đùa làm ảnh hưởng lớp khác đang học.                            

      Thời đó thì tất cả học sinh đều uống nước ở một cái giếng sát nhà Bác Cai trong khuôn viên của trường. Cứ múc một gàu lên là các em cùng nhau uống những ngụm nước trong và mát thế thôi! Chứ chẳng có thứ nước nào khác nữa.

       Trong khi đó, tôi ngồi ở bàn của giáo viên vừa nghỉ mệt và cũng vừa trông lớp. Bàn của giáo viên thì thường được đặt trên một cái bục cao khoảng ba mươi cm làm bằng xi-măng, để ở đây chúng tôi có thể quan sát cả lớp dễ dàng hơn. Lật Giáo Án ra để xem, hôm nay tôi chỉ dạy ba tiết chính là Tập Đọc, Toán, Chính Tả, còn hai tiết Thể Dục, Tập Viết tôi sẽ hướng dẫn cho các em rồi về nhà các em làm. Nhìn xuống lớp, lúc này các em đã thay phiên nhau đi cũng được khoảng hơn nửa lớp. Tôi nghỉ cho học sinh uống nước xong trước. Sau đó, tôi cũng lên văn phòng để uống nước sau. Bỗng nhiên tôi thấy những học sinh ngồi dãy bàn phía trước mặt tôi lấy tay bịt mũi, một số em thì nói nhỏ với nhau là: Hôi lắm!

         Lúc này tôi cũng đã xem xong bài nên lơ đãng nhìn ra ngoài cửa sổ và nói:

        - Em nào dẫm phải thì Trưởng lớp cho ra ngoài đi!

        Cả lớp im lặng không em nào nói gì cả.Thấy vậy tôi ra lệnh tiếp, lần này thì có vẻ bức bách hơn, kẻo sợ những hậu quả xấu xảy ra như những lần trước.

        - Các em tự kiểm tra dép mình xem, em nào dẫm thì đi rửa nhanh!

        Cả lớp cũng im lặng, tuy nhiên các em ngồi các bàn đầu vẫn đưa tay lên bịt mũi. Lúc này tôi bắt đầu thúc giục với giọng gay gắt hơn:

       - Em nào lỡ thì ra khỏi lớp ngay!

       Cả lớp cũng vẫn lặng thinh, cái không khí im lặng bao trùm lớp học. Tôi chẳng hiểu chuyện gì? Rồi các em thầm thì to nhỏ gì đó với nhau. Em Trưởng Lớp đứng dậy nói:

      - Thưa cô! Đã kiểm tra rồi, không có bạn nào cả.

      - Không có bạn nào sao các em bịt mũi?

        Lúc này thấy bực nên tôi hỏi lại Trưởng Lớp với giọng không vui. Học sinh lại xầm xì gì đó với nhau. Cuối cùng trưởng lớp đến bên bàn cô giáo và lấy hết can đảm nói nhỏ vào tai:

        -Thưa cô! … Dép cô…

       Tôi nhìn xuống dép của mình thì ra chính là … Mặt tôi đỏ bừng, nóng ran lên... Không nói nên lời tôi đi thật nhanh ra khỏi lớp…

         Khắc phục sự cố xong tôi đến Văn Phòng. Đầu óc miên man bần thần, tự trách mình sao vô ý thế, hết giờ chơi tôi lại về lớp dạy cho kịp những tiết học.

         Từ tai nạn ấy! Tôi giữ kín trong lòng không dám nói với đồng nghiệp vì xấu hổ. Mãi đến mấy năm sau nhân một hôm sau giờ dạy vào Thư Viện trường tìm sách đọc, tình cờ tôi đọc được tuyển tập truyện ngắn của Nguyễn Công Hoan, trong đó có câu chuyện của một thầy giáo dạy lớp Đồng Ấu ở trường làng cũng gặp sự cố như tôi. Câu chuyện được tác giả viết thật vui và dễ thương đến nỗi tôi đọc say sưa, đọc đến đâu tôi tự cười một mình và nghỉ thầm may quá thế là từ nay tôi cũng có đồng minh rồi.

         Cũng từ hôm đó trở đi tôi thấy vui, mới dám đem câu chuyện gặp sự cố của mình kể cho các đồng nghiệp nghe. Nghe xong ai cũng òa lên cười vui vẻ.

         Nhiều năm trôi qua, bây giờ đôi lúc ngồi nhớ lại. Tôi vẫn thấy xấu hổ và đâu đó hiện lên hình ảnh ngô nghê dễ thương của học sinh tôi. Cô cũng có lỗi vậy, không phải lúc nào trong mắt các em cô giáo cũng là thần tượng, không bao giờ mắc sai lầm. Nhưng các em có biết không ? “ Cô cũng là người và là người thì không tránh khỏi những khuyết điểm. Cô sẽ sửa chữa.” Từ hôm đó trở đi mỗi lúc ngang qua đám đất trước trường, tôi tự nhủ phải cẩn thận hơn để tôi không rơi vào tình huống khó khăn trước học sinh tôi một lần nữa...

                                                         Qui Nhơn tháng 10/2012

                                                                 Giang Lam