Cô Giáo.

Đặng Nam Phương

Bum bê đã mơ làm cô giáo. 

Đuôi gà thắt bím nơ xanh đỏ. 

Mơ ước làm cô vẫn dạt dào. 

Đến thời buông tóc xõa ngang vai. 

Mộng ước hình thành lòng rạng rỡ. 

Ta đã là cô... cô giáo rồi.  

    Tháng chín mùa thu, mùa tựu trường.  Đã bao nhiêu mùa tựu trường.  Bao nhiêu lần thu trôi đi biền biệt ngoài song cửa.  Nhưng nỗi xôn xao, nỗi buồn vui của quãng đời làm cô giáo ấy vẫn còn đấm nét trong tôi.   Tôi sinh ra và lớn lên ở Đà Nẵng . Nhà tôi ở đường Phan Chu Trinh.  Con đường thơ mộng của hoa phượng đỏ.  Của áo trắng học trò.  Bên dòng sông Hàn hiền hòa, êm ả. Tôi học tiểu học, trung học Đà Nẵng và tốt nghiệp trường sư phạm Qui Nhơn khóa bảy ngày 16 tháng 6 năm 1970.  Thoáng chốc thời tuổi nhỏ hồn nhiên.  Thời mới lớn  mộng mơ.  Thời áo trắng đã trôi qua.  Bây giờ tôi đã là một cô giáo trẻ....rất trẻ.  Hành trang vào đời của tôi là mảnh bằng sư phạm với một tí tuổi đời.

    Ngày 5 tháng 9 năm 1970, trời vào thu, gió heo may se lạnh. Tôi đến trình diện nhiệm sở đầu tiên là trường tiểu học Đức Vinh, quận Mộ Đức, tỉnh Quãng Ngãi.   Trường tôi dạy mặt tiền hướng ra quốc lộ một,  khang trang đẹp đẽ.  Trường được bao bọc bởi một dãy tường thấp.  Lác đác ven tường vài cụm hoa ngũ sắc.  Vài bụi chuối nước.  Xung quanh trường có nhiều cây bàng, cây phượng cành lá xum xuê.  Cổng trường treo tấm bảng lớn: Trường TIểu Học Đức Vinh.    Mái lợp ngói.  Bậc thềm cao. Nền xi măng. Vách tường mùa xanh dương.  Chân tường màu vàng.  Cửa chính cửa sổ  của lớp màu nâu viền trắng rất trang nhã.  Sân trường rộng.  Cát vàng đậm.  Giữa sân là trụ cờ cao với lá quốc kỳ  tung bay phất phới.  Trường có chín lớp.  Một lớp năm .  Còn lại mỗi cấp bậc có hai lớp.   Dãy ngang có văn phòng Hiệu  Trưởng.  Bên cạnh treo một cái trống lớn.  Được bác cai trường đánh ba tiếng để biết giờ học, giờ ra chơi, và giờ tan trường. Ông Hiệu Trưởng và Hiệu Phó trường là những giáo viên tiểu học thâm niên.   Vài thầy cô là giáo viên công nhật.  Còn lại là giáo viên ấp tân sinh.  Tôi là giáo viên sư phạm nên phải đứng dạy lớp năm.  

    Sau khi chào hỏi và làm quen với các thầy cô.  Tôi theo thầy Hiệu Trưởng đến nhận lớp.  Khi thầy Hiệu Trưởng giới thiệu tôi xong.  Thây vừa đi khuất là các em đã nhốn nháo la hét ầm ĩ.

- Cô nhỏ xíu..... 

- Cô xinh quá....

- Cô từ đâu tới vậy cô ....?  

Tim tôi đập thình thịch.  Năm nhị niên tôi đã đi thực tập nhiều trường.  Nhưng học sinh quậy như vầy tôi chưa găp.  Nỗi vui mừng được làm cô giáo.  Được dạy một ngôi trường khang trang.  Thay vào là nỗi lo lắng.  Tôi ngồi im nhìn các em.  Nhiều phút trôi qua.  Tôi không biết các em nghĩ gì?  Rồi lớp học trở lại sự yên lặng.  Một em nam đi lên vòng tay.
 - Dạ thưa cô em là Nguyễn Văn Thiên.  Em là lớp trưởng.  Em và các bạn chào mừng cô đến dạy chúng em .
 Rồi em dõng dạc hô lớn. 
-Học sinh đứng . 
Cả lớp đứng dậy. Một tràng pháo tay giòn giã.  Tôi sung sướng mĩm cười xoa đầu em Thiên.  Khi các em ngồi xuống, tôi thong thả đi đến từng bàn hỏi thăm các em.  Tôi rờ cái bàn, cái ghế,  Tay lau tấm bảng đen.  Tay cầm viên phấn trắng. Nhìn lên vách tôi thấy vài tấm tranh treo khá đep.   Nhìn xuống những gương mặt ngây thơ.  Những đôi mắt tròn , đen lấp lánh. Tôi xúc động nói với các em.
 - Các em thật là ngoan.  Cô sẽ dạy thật tốt để tất cả các em đều thi đậu vào lớp sáu.  
Em nào em nấy nhìn tôi đầy hớn hở.  Lòng tôi vui chi lạ.  Lòng tôi sao sao ấy.
     Một tháng sau.  Ông hiệu trưởng báo có thanh tra đến trường.  Tôi chuẫn bị bài dạy thật chu đáo.  Nhưng hú vía !  Ông thanh tra chắc thấy tôi mới ra trường, ngây thơ , non choẹt.  Nên chỉ hỏi thăm tôi vài câu thôi.
-Cô giáo dạy miền quê có thấy buồn không?
- Dạ thưa thầy con chỉ buồn khi về nhà trọ.  Còn trong lớp có các em học sinh con vui và hăng hái lắm. 
Ông thanh tra nhìn tôi cười 
 - Cô giáo giỏi lắm.  Tốt lắm. 
Tôi vui mừng lí nhí. 
- Dạ con cam ơn thầy.  
    Ngày qua ngày.  Đời sống cô giáo làng quê tưởng an bình.  Nhưng một hôm tôi đi dạy về.  Vừa ngang qua bệnh xá có hai chị chận tôi lại.  Mặt lạnh lùng và giọng nói các chị lanh lãnh.
 - Này cô kia.!  Chúng tôi muốn hỏi cô... 
Tôi dừng lai.
- Dạ.!  Mấy chị cần hỏi chi?
 - Cô là con nhà ai mà phách lối quá vậy?   Tại sao ngã trước cô không đi mà...? 
Tôi ngẫn người.  Chuyện chi lạ vầy nè.  Tôi chưa kịp trả lời thì các em lớp tôi chạy tới. 
- Cô ơi..!  Có tụi em đây cô đừng sợ, 
Nghe ồn ào.  Ông cai trường cũng đến..
 - Cô Nam Phương.  Cô về đi.  Để tôi nói chuyện với họ.
Khi tôi cùng học sinh bước đi. Tôi nghe vọng lại lời hăm dọa của hai chị ấy.
- Coi chừng cặp tai của cô đó.....
Về đến nhà trọ tôi vẫn chưa hết run.  Ông hiệu trưỡng nghe chuyện bảo tôi.
 - Họ là trâu già không sợ dao phay đâu. 
Và ông cho tôi nghĩ dạy một ngày để tôi về thưa chuyện với gia đình chứ nguy hiểm lắm.   Thế là tôi lên xe lam về thị xã.  Tôi kể lại sự tình cho chú tôi nghe. Chú  rầy tôi.
 - Con là cô giáo.  Đường lộ không đi.  Con đi đường hẻm làm chi.  
- Dạ thưa chú.  Đường sau gần trường hơn.
- Gần một tí nhưng phiền rồi đó con à.

 Đúng ra tôi lười, tôi vô tư. Nhà trọ của tôi chỉ cách trường có hai căn nhà thôi.  Tuy bị la rầy như rứa .  Nhưng chú tôi vẫn vào Mộ Đức gởi gắm tôi tôi.  Sáng ni đi dạy tôi đi ngã trước thì hai chị ấy đón tôi lại
 - Chúng tôi xin lỗi cô.  Còn sớm xin mời cô vô nhà uống ly nước dừa. 
Thật không ngờ, nhà hai chị đó sát bên trường tôi day.  Hai chị là thợ may.  Tôi e ngại định từ chối.   Nhưng thấy không ổn nên theo họ vào nhà.  Vừa uống xong ly nước dừa. Tiếng trống trường đã vang lên.  Tôi chào các chị và đi tới lớp dạy.  Lòng tôi vui phơi phới.  Nhưng khi tôi vừa bước vào lớp.  Các em học sinh đã nhao nhao.
 - Cô ơi...!  Em Nguyễn Bốn chết rồi....
 Tôi khựng lại.  Chết rồi... Chết rồi sao...! Ôi !   Em chỉ học cùng tôi có mấy tháng.  Tôi thật đau lòng  Nước mắt thi nhau rơi xuống má.  Tôi vội vàng tới văn phòng báo cho ông hiệu trưởng biết.  Tôi trở lại dặn dò lớp trưởng trông chừng lớp.  Rồi chọn ba em theo tôi ra quán mua nhang đèn để đến nhà em Bốn phúng điếu. Trước khi lên xe lam tôi hỏi học sinh.
- Nhà em Bốn ở đâu vậy mấy em?
 - Dạ thưa cô. Nhà em Bốn ở Quán Hồng đó cô.
 Quán Hồng ư...!  Cái tên nghe thật dễ  thương.  Tôi nghĩ chắc có nhiều hoa hồng lắm.  Nhưng khi xe lam dừng lai.  Tôi ngỡ ngàng,  Không có hoa hồng chi hết .  Mà chỉ là một cái tên địa danh thôi.
Trước mặt tôi là con đường đất lớn.   Hai bên là ruộng lúa.  Cô trò chúng tôi đi một đoạn đường rồi quẹo phải quẹo trái thì đến nhà em Bốn.   Một ngôi nhà tranh. Tường đất.  Đồ đạc cũ kỹ .  Em nằm bất động trên chiếc giường tre.  Nhìn thật thương tâm.  Bàn thờ để tấm ảnh của em khói hương nghi ngút.  Tôi ngỏ lời chia buồn với cha mẹ em.
     Trên đường về lại trường.  Tôi đi xe lam còn thấy đường xa.  Trong khi ngày ngày cậu bé phải cuốc bộ hàng mấy cây số đường bất kể nắng, mưa để đi học.  Lòng tôi thật chua xót, ngậm ngùi.  Tôi thầm cầu nguyện cho linh hồn em được an vui, thanh thản nơi cỏi vỉnh hằng.   Nỗi buồn chưa vơi  phiên phức lại đến với tôi .  Nhiều anh chàng cứ hay thập thò ngoài cửa lớp. 
 - Cô giáo trẻ quá...
 - Cô viết chữ đẹp quá... 
Có anh không nói chi hết,  chỉ đứng ngoài cửa sổ nhìn tôi chăm chăm.  Tôi thật là ngượng ngùng.  Nhất là những cậu học sinh lớp 11 lớp 12 Trần Quốc Tuấn học trong thị xã.  Khi về nhà cũng không để tôi yên.
- Cô ơi.!  Tôi có em học lớp cô đó..
- Cô ơi..!  Em tôi cũng là em cô giáo nghe.
- Quảng Ngãi có nhiều phong cảnh đẹp lắm.  Cô muốn biết không?  Tôi hướng dẫn nha. 
Có nhiều anh còn viết thư hồng, thư xanh gởi tới.  Ôi thôi...đủ thứ chuyện.  
Nhiều lúc tôi vừa xuống xe lam vô nhà.  Mấy ông sĩ quan đã tới đon đã.
 - Chào cô...!  Chúng tôi tưởng cô nữ sinh nào đi học về.  Không ngờ là cô giáo. 
 - Tôi có xe mời cô đi dạo.  Đi uống nước nhé. 
Tôi lễ phép từ chối. 
- Dạ cảm ơn.  Nếu tôi muốn đi đâu thì có chú tôi chở đi. 
- Cô giáo ơi..!  Chú của cô là ai vậy?
 - Dạ thưa là ông Đặng Diệu đó. 
Họ đập vai nhau.   Chết rồi...! Ổng là xếp của mình.  Và quay qua nói với tôi. 
- Cô giáo à...Xin lỗi..Cô đừng méc ổng nha. 
Cuối tuần tôi về nhà.  Chú tôi hỏi. 
- Tuần ni đi dạy con có chuyện chi vui không? 
Tôi kể chuyện cho chú tôi nghe . Chú cười toáng lên.
 -Toàn có vợ mấy con mà đi chọc con nít. 
Tôi phụng phịu.
 -Chú ơi...!  Con là cô giáo mà. 
Chú cười xoa đầu tôi 
- Ờ... Ờ...!  Con là cô giáo.
    Ngày tháng dần dần trôi.  Bao nhiêu thời gian là bao nhiêu tình cảm thân thương, trìu mến giữa cô trò chúng tôi.  Sáng nào trên bàn của  tôi  cũng đủ màu đủ vẻ .  Em thì trái mãng cầu .  Em thì trái đu đủ.  Em thì bó mía... Tôi nói với các em.
- Cô ở trọ.  Cô đem về cũng biếu bà chủ nhà.  Các em nhớ đừng như vậy nữa. 
Nhưng các em cứ nằn nì. 
- Cô ơi..! Giờ ra chơi cô ăn đi.  Ăn cho khoẻ nghe cô..
 Còn phần tôi luôn có phần thưởng cho những em ngoan ngoãn, học giỏi .  Những em trung bình hay học yếu đều được động viên khuyến khích nên lớp học rất linh động.   Tôi dạy thật kỹ lưỡng môn văn, môn toán để các em đạt được chất lượng mà đi thi lớp sáu.  Tôi mới ra trường nên rất hăng say giảng dạy. Còn các em học sinh là năm thi nên rất siêng năng chăm chỉ.  Việc học của các em càng ngày càng tiến bộ hơn.   Nhiều hôm tiếng trống tan trường vang lên nhưng cô trò chúng tôi vẫn còn trong lớp.  Kết quả năm đầu tiên làm cô giáo của tôi.  Kỳ thi tuyển vào lớp sáu.  Học sinh lớp tôi đạt kết quả rất khả quan.  Tôi rất vui mừng và rất hãnh diện.   
    Tháng chín mùa thu.  Mùa tựu trường năm 1971. Tôi được chuyễn về trường Thu Phổ Đông thị xã Quãng Ngãi .  Đây là một ngôi trường tiểu học lớn.  Khối lớp năm toàn thầy cô giáo SPQN phụ trách.  Lớp 5 B do tôi hướng dẫn luôn đạt nhiều thành tích tốt.  Hằng năm mỗi độ hè về.  Hoa phượng nở đỏ thắm trên các lối đi.  Lúc mà các chú ve sầu đang tỉ tê ca hát.  Lòng tôi lại vui mừng lại phấn khởi.  Vì các em học sinh lớp tôi đều đạt kết quả rất cao khi thi vào lớp sáu. 
     Bốn niên khóa tôi dạy ở trường Thu Phổ Đông thấm thoát qua nhanh.  Mùa tựu trường năm 1975.  Tôi được chuyển xuống dạy tài trường tiểu học Ba La Nghĩa Dõng  Quãng Ngãi .  Trường Ba La cách nhà tôi ở thị xã hơn ba cây số.   Tôi đi dạy bằng xe đạp mini.  Những chiếc áo dài xinh xinh nằm im trong tủ.   Thay vào là những chiếc áo bà ba lụa.  Cái trắng cái hồng cái xanh với quần sa tanh đen.  Trên đường đi đến trường tôi vẫn thường nghe những câu hát ghẹo.   Những buổi tan trường.  Tôi đạp xe về dưới ánh nắng lung linh.  Từng vòng bánh xe quay đều với tiếng chim ríu rít. với làn gió mơn man.   Lòng tôi thật êm đềm thật thơ thới.   Dầu đi dạy bất cứ nơi đâu.  Lòng thương yêu các em học sinh vẫn đầy ăm ắp trong tôi. 

Phấn trắng bảng đen trường lớp mới. 
Các em kháo nhau cô thật xinh. 
Ngắm các em thơ lòng êm ả     
Các em là mộng của ngày mai.  


    Nhiều năm sau này.  Tình cờ tôi và các em gặp lại .  Hình như tôi không thay đổi chi nhiều. nện các em vẫn nhận ra tôi.   Tôi hỏi thăm em nầy đã là thầy giáo cấp ba.  Em kia là cô giáo cấp một.  Em nọ là y tá....  Cô trò chúng tôi gặp nhau tay bắt mặt mừng.  Hàn huyên tâm sự.  Nhắc chuyện ngày xưa. Vui mừng tíu tít....

 Đặng Nam Phương  K7/SPQN