KHOẢNH KHẮC THU HÀ NỘI

                                                                                             Thanh  Cảm

     Tôi đến Hà Nội vào một ngày thu nắng đẹp. Tháng chín trời vời vợi xanh trong. Trên  đường từ Nội Bài về thành phố, taxi đưa tôi đi dọc theo con đường gốm sứ ven sông Hồng bên con đê Yên Phụ, một tình cảm nhẹ nhàng ấm áp len lỏi vào lòng. Đây là lần đầu tiên đến Thủ đô nên tôi có cảm giác là lạ và thích thú. Xe thả tôi xuống một khách sạn nhỏ ở phố Nguyễn Siêu nằm trong khu phố cổ, một khu phố mà từ lâu rồi tôi luôn mong có ngày được đến!

     Không biết có phải vì tôi đã dành nhiều tình cảm đến Thủ đô qua các bài hát nồng nàn viết về Hà Nội mà tôi đã từng nghe? Không biết có phải vì đã rất lâu rồi tôi nghĩ về Hà Nội bằng một tình yêu sâu lắng qua những áng văn hay, những bức vẻ đẹp mà tôi đã từng đọc, từng xem? Chỉ biết rằng tôi có một cảm giác thân quen từ lúc mới đặt chân lên con đường nhỏ ở khu phố cổ này, bước chân quen như đã từng đến nhiều lần rồi vậy! Có một chút tình cảm nhẹ nhàng mà yêu quí dành cho mảnh đất nơi đây, một chút gì đó thân thương như quê hương nơi mình sinh sống! Có lẽ đó là cái cảm giác của một người khi lần đầu đến thăm Thủ đô, khi được đến với một nơi được xem như là linh hồn, là trái tim cả nước.

    “ Hà Nội mùa thu, cây cơm nguội vàng cây bàng lá đỏ

      Nằm kề bên nhau, phố xưa nhà cổ mái ngói thâm nâu

      Hà Nội mùa thu… mùa thu Hà Nội

      Mùa hoa sữa về, thơm từng cơn gió…”*

      Mùa thu Hà Nội đã về!

      Tôi vẫn thường đắm chìm trong những bài hát ngợi ca vẻ đẹp của Hà Nội vào thu mê đắm như ru lòng người của Trịnh Công Sơn, của Phú Quang… Vẫn thường nghe lòng xao xuyến khi đọc những vần thơ lãng mạn viết về Hà nội của Phan Vũ… Vẫn thường mê mẩn với những bức tranh sơn dầu về Hà Nội cổ bình dị lắng sâu của Bùi Xuân Phái… Nhưng cho đến bây giờ, tôi mới thực sự đứng giữa lòng mùa thu Hà Nội! Có tiếng chim lích chích trên cành thu bên những tán lá ngả vàng, có mùi thơm mặn mòi của hương đất phù sa từ con sông Hồng đưa lại…Đâu đây thoảng hương hoa sữa nồng nàn, hương thơm dịu dàng từ những hàng cốm ven đường, sen thơm cuối hạ như vẫn còn lưu luyến trong không gian tinh khôi ngày mới, và tôi nghe được cả chút chớm lạnh heo may! Trong hương thu, làn gió nhẹ đuổi theo những chiếc lá vàng xoay nghiêng lả thả trên vai người đi đường dưới những tàn cây cổ thụ rợp mát cả con phố nhỏ!

     Chiều. Đứng bên ban công nhìn xuống khu phố đông đúc, những mái ngói lô xô nép mình vào nhau,những con phố nhỏ lao xao người xe qua lại…

      Buổi chiều xuống chậm, bên nhà ai có tiếng hát mượt mà…

      “Hà Nội trong mắt ai, bao buồn vui góc phố em…

        Nghe tiếng chuông chiều gọi…

        Hà Nội trong mắt em hay mùa thu tiếng lá rơi…

        Và em đến với tôi một chiều, chiều Hà Nội…”**

       Phố cổ Hà Nội với những những con đường nhỏ mang những cái tên riêng biệt đặc trưng của những làng nghề thủ công truyền thống: Hàng Bạc, Hàng Ngang, Hàng Đường, Hàng Chiếu, Hàng Bồ, Hàng Đào, Thuốc Bắc…Những con đường nhỏ phủ kín cây xanh, những phố nhỏ ngõ nhỏ sâu hun hút mang cảm giác lắng đọng lòng người. Phố cổ, một quần thể kiến trúc độc đáo với những mái ngói rêu phong cổ kính đã bao lần níu bước người qua, những con phố đã bao đời chôn dấu nhiều nỗi niềm của bao tao nhân mặc khách, của những thi văn nhạc sĩ. Khu phố chật hẹp mà ấm cúng với những con đường nhỏ dọc ngang, với những cửa ô cũ kỹ trầm tư bên thời gian chìm khuất!  

     Tối. Khoác thêm chiếc áo mỏng và chầm chậm trên các con đường hiu hiu gió, lòng cảm thấy bình yên. Tôi may mắn đến với Hà Nội vào những ngày cuối tuần nên có dịp dạo trên tuyến phố đi bộ và khu chợ đêm Hàng Đào-Đồng Xuân đông vui, tấp nập. Có đến nơi đây mới cảm nhận được vẻ đẹp đa chiều, mới thấy được sự hấp dẫn và quyến rũ mà nét văn hóa của khu chợ đêm này mang lại, một khu chợ đêm lung linh đầy thanh âm sắc màu nhưng vẫn còn đấy nét hoài cổ thâm nghiêm! Những lều hàng nho nhỏ xinh xinh nằm dọc theo con phố hẹp, cảnh mua mua bán bán rộn ràng và dòng người qua lại… Những quán ăn đêm đa sắc màu nép dưới hàng hiên thâm thấp bên những mái ngói nghiêng nghiêng đưa tôi trở về hình ảnh của phiên chợ quê xưa cũ, cho tôi cảm giác chừng như ngừng đọng lai của thời gian!

      Khuya. Lòng vòng qua những con phố nhỏ, nghe âm thanh phố đêm trở mình trong hơi lạnh của mùa thu mà thấy lòng dịu êm bên một không gian lặng lẽ yên bình. Hà Nội đêm mang một vẻ đẹp mong manh dịu dàng, mặt nước Hồ Tây bàng bạc một màn sương khói mờ ảo hư hư thực thực đến nao lòng người! Giữa hai bờ hồ, con đường Cổ Ngư nằm lặng  im nghe tiếng chuông ngân nga từ chùa Trấn Quốc mỗi chiều vọng lại. Trong khu phố cổ, những ngôi nhà nhấp nhô nối nhau nghiêng bóng, ánh đèn điện đêm hắt ra từ mấy ô cửa nhỏ liêu xiêu mờ nhạt. Thoảng trong sương thu hiu hắt, một thanh âm buồn rơi rơi trong thinh lặng…

     “ …Ta còn em hàng phố cũ rêu phong, và từng mái ngói xô nghiêng, chợt nhòa chợt hiện.

       Người nghệ sĩ lang thang hoài trên phố…Bỗng thấy mình chẳng nhớ nổi một con đường… ”***

       Mà thật vậy, có lang thang dưới những tán lá sao đen trắng xóa đàn cò trên con phố Lò Đúc mỗi sáng. Có âm thầm đếm bước dưới hàng cây cơm nguội ở cuối con đường Yên Phụ hay mê đắm nhìn theo những chiếc lá bàng đỏ tía xoay xoay trong gió trên đường Phùng Hưng mỗi chiều. Có tha thẩn trên con đường Nguyễn Du nồng hương hoa sữa, trên con đường Kim Mã ngọt ngào màu tím bằng lăng mỗi tối mỗi đêm mới nghe chạm vào lòng những hương âm da diết, mới thấy chút tình bâng khuâng chang ngọt trên  con phố theo tháng ngày thâm nâu! Hà Nội mang một vẻ đẹp riêng trong không gian thanh bình yên ả, sắc màu Hà Nội pha lẫn nét hiện đại và cổ xưa, nơi ồn ả của những con người nhọc nhằn vất vả mưu sinh, nơi lắng đọng hồn thiêng của các giá trị văn hóa vẫn luôn mãi trường tồn.

    Mỏi chân, ghé vào số 4 Hàng Cân để thưởng thức một ly chè bốn mùa, vào 35 Tràng Tiền nhâm nhi một tách kem ốc quế mới cảm nhận được sự thi vị của cái lạnh riêng biệt trong đêm thu Hà Nội, cảm nhận được những khoảnh khắc tuyệt vời của Hà Nội mùa thu mà trên đường về vẫn còn luyến lưu mang tận vào trong giấc ngủ!

    Hà Nội đang vào thời điểm đẹp nhất trong năm.Buổi sáng, sau cơn mưa thu nhẹ, những con đường ở đây sáng đẹp hơn, thơ mộng trữ tình hơn với những vòng xe rực vàng hướng dương, với những gánh sen ươm hồng trên từng nẻo phố. Lay ơn, hồng, cúc… sóng sánh khoe màu trên những chuyến xe qua. Mùa thu đang đuổi theo những gánh hàng rong bình dị, đuổi theo những vòng xe chở đầy hoa thong thả quay đều trên mọi ngã đường. Trong sương thu bàng bạc, lá vàng khẽ rời cành xoay tròn trong gió và buông mình trên những góc phố trầm mặc, rêu phong!

    Mùa thu Hà Nội đem đến cho du khách một dư vị rất riêng, đem đến cho người nghệ sĩ sự thăng hoa trong những cung bậc cảm xúc. Tôi đã từng rất nhiều lần đắm lòng vào những bài hát về Hà Nội, những giai điệu chạm đến tận sâu thẳm tâm hồn.

    “…Em ơi, Hà Nội phố

     Ta còn em mùi hoàng lan, ta còn em mùi hoa sữa 

     Con đường vắng rì rào cơn mưa nhỏ

     Ai đó chờ ai, tóc xõa vai mềm…”***

    

     Nằm ở trung tâm thành phố, kết nối giữa hai khu phố Cổ và Tây là Hồ Gươm quanh năm mướt xanh một màu lục thủy. Bên bờ hồ, xen giữa những cây lộc vừng cổ thụ thả những chùm hoa dây đỏ nở li ti từng chuỗi dài như một tấm rèm mềm mại đung đưa trong gió là sấu, xà cừ…là cây gạo già bên những gốc bằng lăng còn sót vài bông hoa tim tím, là những cây cơm nguội vàng bên hàng liễu thướt tha rũ bóng ven hồ… Cầu Thê Húc cong cong đưa du khách vào thăm đền Ngọc Sơn, một quần thể di tích mang trong lòng những giá trị lịch sử lâu đời của người Hà Nội. Bên cạnh là tháp Bút - đài Nghiên, một biểu tượng văn hóa hùng hồn của kẻ sĩ Bắc Hà xưa đầy kiêu hãnh, duyên dáng soi mình giữa mặt hồ mênh mông phẳng lặng!      

    Lao xao giữa phố thu là những nét riêng rất đời thường của Hà Nội, những quán cóc liêu xiêu trong ngõ nhỏ, những quán chè đêm trên phố Hàng Cân, là bánh cuốn Thanh Trì ở Tô Hiến Thành, chả cá Lã Vọng ở phố Chả Cá,  phở Gia Truyền ở phố Bát Đàn…Tất cả những hình ảnh, những âm thanh đặc trưng ở đây đã vẻ nên một bức tranh đa sắc màu có thể quyến rũ bất kỳ ai một lần đến với Hà Nội vào những ngày tiết trời vừa chớm sang thu.

    Vẫn biết Hà Nội hôm nay đang dần mất đi những hình ảnh rất riêng của từng ngôi nhà  góc phố, từng con đường cổ mang hồn phách ngàn năm. Vẫn biết rằng cuộc sống hiện đại đã dần đổi thay và dần biến mất dáng dấp của một kinh thành xưa cũ. Nhưng, trong sự   ồn ả và hiện đại của Hà Nội hôm nay tôi vẫn còn thấy lẫn quất đâu đấy nét duyên dáng, vẻ thanh lịch muôn đời của người Tràng An ngày ấy. Vẫn thấy còn lại đấy nét thâm nghiêm in dấu trên từng hàng cây cổ thụ, trên từng mái ngói cũ kỹ rêu phong của khu Văn Miếu, trên từng cửa ô thâm nâu… ngày đêm trầm tư bên khu phố cổ âm thầm đếm  bước thời gian!

     Bên cạnh hình tượng những con người của thời đại mới, vẫn còn đấy những cô gái chàng trai lịch thiệp mang vẻ đẹp giản đơn của người Hà Thành xưa cùng nét văn minh thanh lịch của người Hà Nội hôm nay và mai sau.

     Hà Nội ơi tôi yêu lắm! Xin hãy sẻ chia cùng tôi tình yêu Hà Nội dù nơi này không phải là quê hương nơi tôi sinh ra và lớn lên! Xin hãy cùng hướng về Hà Nội bằng một trái tim tha thiết nồng nàn…

     “…Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội

       Nhớ đến một người…để nhớ mọi người…”*

      Hôm nay, một Hà Nội Thủ đô đang đi lên và phát triển từng ngày trên nền móng lịch sử ngàn năm văn hiến. Sẽ mãi mãi là một Hà Nội như Nguyễn Đình Thi đã từng kiêu hãnh tự hào là nơi “ lắng hồn núi sông ngàn năm…”. Một kinh thành qua “ bao nắng mưa thời gian,  bao bão giông đạn bom” nhưng vẫn mãi “ uy nghiêm rêu phong Hà Nội”, vẫn mãi “ thơm hương từng trang Hà Nội…” như Lê Mây đã từng gửi gắm. Sẽ mãi mãi còn đó một Hà Nội linh thiêng hào hoa và cổ kính trong tâm thức của mọi người dân Việt!

     “…Để mãi, Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội tỏa sáng

      Một Thăng Long- Đông Đô- Hà Nội linh thiêng…linh thiêng hào hoa!”****

     Có tiếng tàu điện leng keng từ trong nỗi nhớ vọng về! Có tiếng rao đêm lạc lỏng rồi rơi vào thinh không lặng lẽ! Và, bên ô cửa vắng bỏ ngõ nhà ai có tiếng hát khắc khoải, đợi chờ…

     “…Chỉ còn mùi hoa sữa nồng nàn trong căn phòng nhỏ

      Đêm cuối thu -  trăng lạnh mờ sương

      Chỉ còn nỗi im lặng phố khuya, không gian dạ hương sâu thẳm…

      …Chỉ còn hơi ấm mối tình đầu – anh đi, có bao giờ nhìn lại

      Chỉ còn em, còn em -  im lặng đến tê người…”*****

                                                                        Hà Nội, mùa thu 2012

                                                                                 Thanh Cảm

(*)         Nhớ mùa thu Hà Nội – Trịnh Công Sơn

(**)       Chiều Hà Nội – Vũ Quang Trung

(***)     Em ơi Hà Nội phố - Phú Quang

(****)   Hà Nội linh thiêng hào hoa – Lê Mây

(*****) Im lặng đêm Hà Nội – Phú Quang