Thầy trong ký ức tuổi thơ tôi.

Gửi tặng các Anh Chị , cựu Giáo sinh SPQN liên khoá 3,4,5 đã từng theo học với thầy Tuân                      

thay Ton that Tuan va Giao sinh SPQN khoa 4:
   Chi Nguyen thi CAM va chi Que CHI

thay TUAN va giao sinh Ngo le Tu              (Chup tai truoc chua Long Khanh -Quinhon )

“ Tuổi thơ tôi có một ông tiên thật tuyệt vời ,đó là thầy TÔN THẤT TUÂN ,người đã dạy tôi ở trường tiểu học.Tôi muốn nói thầy là một ông tiên , đúng như thế ,thầy làm những động tác trước ngọn đèn cho chúng tôi xem phim “ hoạt hình”trên tường ; thầy cắt giấy thành hàng chục trò chơi ,nào quả , nào cây , hoa , chim,thú rất ngộ nghỉnh.Thầy xếp giấy rất tàitinhf ,mảnh giấy báo cũ,tờ rơi trang vở, thầy biến ngay thành hình tàu bay,tàu thủy, xe lửa ,quả banh , con công,con hươu cao cổ …..Thầy vẽ và tô màu rất tuyệt,mỗi cuối tuần ,thầy dạy chúng tôi vẽ một cái gì đó trong tập vở bài học,khi thì vẽ con trâu đang cày trên cánh đồng ,khi thì vẽ con mèo đang vờn bắt con chuồn chuồn.Sau này tôi vào học Cao đẳng Mỹ thuật nhưng đã có năng khiếu học vẽ từ ngày ấy.

          Thỉnh thoảng,thầy dẫn lớp chúng tôi đi du ngoạn, vào Đại nội, lên núi Ngự bình , đến chùa Thiên mụ….vừa ngắm cảnh vừa nghe thầy giảng bao điều , lúc về, thế nào thầy cũng cho một đề tập làm văn : tả lại buổi đi chơi ấy .Có hôm , thầy cho đi xem vườn nuôi thú , vườn chỉ có một ít động vật như : khỉ, nai, ngựa và các giống chim mà thôi , nhưng thầy cũng giảng thêm hình dáng và đời sống của các thú rừng khác như : voi, cọp,sư tử ….Hôm sau ,thầy cho một đề luận : “Em hãy tả một con cọp”.Trong lớp có bạn Nam hôm trước trốn không đi du ngoạn ,bạn Nam có đoạn đã viết trong bài luận như thế này: “Tuần qua ,trên đường đi học về ,em thấy một con cọp đang ngồi trên cành cây …”,thầy đọc làm cả lớp cười no bụng.Từ đó,bạn Nam biết được lợi ích của những buổi du ngoạn do thầy tổ chức ,không dám trốn nữa.

          Mỗi cuối tuần thầy dạy chúng tôi một bài hát,gom lại chúng tôi thuộc rất nhiều bài ,đó chưa kể vô số bài thơ học thuộc lòng.

          Năm học lớp 5 , có một bạn bị bệnh nặng chết .Thầy bảo chúng tôi mỗi người hái ở nhà vaì bông hoa , mang đến , thầy dạy cho chúng tôi kết thành một vòng hoa lá, rất trang trọng ,rồi thầy lấy một băng giấy dài nắn nót viết hàng chữ bằng mực tím” Thương tiếc bạn hiền “ghim nằm ngang trên vòng hoa rồi cùng nhau đem đến thăm bạn .Đó là lần đầu tiên trong đời tôi biết được nghi thức và ý nghĩa của tràng hoa phúng lễ tang.

          Trường chúng tôi , diện tích rất rộng ,sau trường có vườn trường, dành cho mỗi lớp một khoảnh.Chúng tôi ,mỗi người đều trang bị “ nông cụ”là dao cùn ,xẻng mẻ,hoặc cái cuốc chim bằng nửa bàn tay, mỗi buổi chiều có nửa giờ để chăm sóc vườn của lớp mình.Các lớp khác thì trồng hoa .Riêng lớp tôi , ngay đầu năm học thầy đã lên “ kế hoạch mùa màng “ , nào trồng mía , trồng bắp , trồng đậu xanh, khoai lang .Đến ngày cắm trại chia tay nghỉ hè , trại lớp tôi có một nồi chè nấu bằng đậu xanh do chính cả lớp trồng tưới và một bịch đường đen thầy đem đến .Lại thêm một nồi khoai luộc đầy nhóc , một đống mía vỏ tím hồng ngọt mọng.Buổi tiệc suốt đời không quên được.Lớp tôi sau này có rất nhiều bạn là Kỷ sư nông, lâm nghiệp và cũng có lẽ cũng có sự tác động phần nào từ bửa tiệc nhớ đời ấy .

          Khi tôi lên Đại học thì được tin vui ,thầy tôi do nhiều năm dạy học xuất sắc , đạo đức toàn vẹn , thầy được điều về dạy tại trường Sư Phạm Qui nhơn khi trường này mới được thành lập.Trước năm 1975 tôi được gặp thầy lần cuối khi thầy về họp ở Bộ Giáo dục Sài gòn ,tóc thầy trắng bạc như bông , nhưng dáng vẻ vẫn vui tươi nhanh nhẹn.Gặp tôi , thầy vui cười nhưng không còn hai chiếc răng khểnh nữa, thầy nắm chặt tay tôi bảo : “Thầy vui lắm ,biết con tốt nghiệp và dạy ở trường Cao đẳng Mỹ thuật Gia định và vui hơn nữa khi đọc được nhiều thơ văn của con trên các báo . Ái chà , một cô học trò nhỏ xíu , gầy còm năm xưa của thầy mà quả thật nay thành danh như thế !”

          Từ dạo đó tôi không được gặp lại thầy , gần đây được tin thầy đã mất, nhưng biết tin quá muộn ,tôi không thể về để tiễn thầy đến nơi an nghỉ cuối cùng được,nhưng trong lòng luôn nhớ thầy.Nhớ đã cho tuổi thơ đôi cánh tuyệt đẹp để bay cao .”

        Ngoài chị Trang ra,trong những ngày cuối đời của ba tôi ,người có kể cho tôi nghe về một số học trò cũ ở Hanoi , ở Huế , và trường Sư phạm Qui nhơn (nơi đây người đã dạy từ ngày thành lập đến năm 1975).Quá trình họ đã thành danh trên ba miền đất nước.

        Mỗi lần có dịp về Saigon ,tôi ghé thăm gia đình chị Trang .Bản chất dung dị của chị luôn mang phong cách tổng hợp của một họa sĩ -một nhà thơ.Riêng lần về Qui nhơn, ghé thăm trường Sư Phạm và trường Trung học Cường dể, tôi chạnh lòng khi tưởng nhớ đến Ba tôi và người anh ruột tôi Bác sĩ Tôn thất Minh ,nơi ấy họ đã cống hiến nghề nghiệp một thời gian, và họ đã qua đời trong thập niên 1980 tại Nha trang.

TÔN THẤT QUYẾN

Nhựt Quảng

 (con trai thày TUÂN)