Đời dạy học.

                  Thủ Tịnh.

         Năm 1974 ra trường, sau khi chia tay bạn bè, xa ngôi trường Sư Phạm mến yêu! Theo người anh thứ ba vào Nha trang, tưởng rằng tốp giáo sinh Sư Phạm Qui Nhơn chọn nhiệm sở trước, ai dè các bạn học ở Nha Trang được ưu tiên hơn, lòng thấy buồn, thôi chọn nơi nào cũng được … Trường Tiểu Học Cộng Đồng Phú Cốc, nằm bên bờ sông Đồng Dài, thuộc xã Diên Lâm, huyện Diên khánh, ngôi trường đầu đời Tôi làm thầy…. Bản tính rụt rè, ít nói vì mang thân phận nghèo… Hai giáo sinh ra trường, một Nha trang, một Qui nhơn, Tôi chỉ được phân dạy lớp 4, còn lớp 5 dành cho anh bạn Nha trang. Dạy hơn tuần, Ông thanh tra lù lù vào dự giờ, cảm ơn Thầy, cảm ơn các bạn lớp nhị 6, tiết dạy địa lý, bài sông Sài Gòn được trình diễn ấn tượng… sau 30 năm, tôi về thăm lại Ông  bộc bạch – Hồi đó, tôi định phân Thầy vào tổ chuyên môn giáo dục cộng đồng của huyện, sau tiết dự giờ đó nhưng…Thầy đi đâu, làm gì nay mới trở về thăm?

         Rồi tháng 4 năm 75, trở về Qui nhơn, cả thành phố đang rần rần ra đi.Tôi và gia đình xuống tàu xuôi nam, dạt ra đảo phú Quốc, ở trại tù bỏ trống, ăn cơm, nước cấp phát, hai tuần sau lại lên tàu lênh đênh về lại Cát Lái, xem mọi người xuống tàu đi xa, cả đại gia đình trên 30 người ở lại, xây dựng quê hương …

         Sau 1 tuần học tập ở Sài gòn, trở lại  Nha trang trình diện, lại học tập tiếp … làm thầy giáo có 1 tí hài học sinh khoái …câu chuyện thầy giáo trẻ dạy trường Nữ trung học Nha trang trong giờ giải lao, Tôi nhớ mãi …Truyện kể : Tốt nghiệp đại học sư phạm Sài gòn  sau 4 năm học, phân về dạy lớp 12 trường Nữ trung học. Mới 22 tuổi, học trò toàn tuổi trăng tròn, khí hậu Nha trang mát, người nào cũng đẹp, cũng xinh… khi đứng giảng, một tay lúc nào cũng cho vào túi quần… sau, cho cả hai tay vào túi, chỉ giảng không thôi, miễn viết… sau, ngồi tại bàn, vừa giảng, vừa kiểm tra, suốt tiết dạy…sau, 1 tháng phải xin thầy Hiệu trưởng cho em chuyển sang trường Nam  em chịu hết nổi rồi…cả khán phòng từng tràng pháo tay, rải rác, dồn dập, rồi vỡ òa …

         Chưa nhận trường, về lại Đồng nai thăm gia đình, sao mà bi đát, cha, mẹ, anh, em, một đàn cháu dại cha cải tạo, nhà không, tiền không, gạo không, quần áo vài bộ rách … Ở chái bếp, chuồng heo cũ, những gia đình thương người …Sao đành bỏ ra đi làm thầy cho riêng mình. Làm đủ việc, gánh nước tưới rau, dẫy cỏ đồng xa, vào rừng hái măng, vắt bám, máu chảy không cầm, sau  mới biết lấy lá nón cũ đắp vào cầm ngay! Thấm thía cảnh làm thuê, sao chủ hay bóc lột người làm công thế! làm bao nhiêu cũng không vừa lòng, thời trẻ vừa đi học, vừa phụ mẹ khiêng heo, mổ lợn, lúc rảnh tập tạ, múa vài đường quyền võ Bình Định, nên người cũng khỏe, cũng biết lao động chân tay, nhưng tiếng chửi rủa của người làm chủ lúc nào cũng vang lên, không phải một mà nhiều người như vậy …Cũng từ cảm nghiệm này, trong suốt cuộc đời làm thầy, làm hiệu trưởng Tôi rất thương học sinh nghèo, càng nghèo càng thương, thương thật lòng …Không thể làm mướn, nghe chửi hoài nên quyết đi phá rừng, làm chủ. Mật khu Tam Bung cách nhà trọ 10 km, Ba anh em sáng vác 20 lít nước, mớ khoai mì, vào rừng hạ cây, cây nào cây ấy to ơi là to, chiều lếch thếch ra về.  Sáng sáng ngang qua một ngôi trường, nghe tiếng ê a, chân tôi không bước được, lòng sao trống vắng, vu vơ nhớ … Sau đó, cất chòi ở lại, tuần về một lần, bị sốt rét, nước độc, rừng thiêng,  kiến thức lúc nhỏ đọc trong sách, giờ cảm nghiệm, rửa mặt nước suối : sốt, tắm nước suối : sốt, đành nhịn tắm, hết tuần về nhà tắm …Cả nhà hàng xóm, 8 con người không còn ai tồn tại : sốt rét. Cũng từ bệnh sốt rét kinh niên Tôi gặp bà xã, y sĩ, chữa trị cho tôi. Ơn nghĩa nặng tình và…rồi Tôi mềm lòng  …rồi có bốn con, một trai ba gái, hiện nay đã có một cháu ngoại gái 4 tuổi, một cháu nội trai 3 tháng …gia đình cũng hạnh phúc …

         Thanh niên phải làm nghĩa vụ, mời khám sức khỏe, loại A, nhưng không chọn, lí lịch không tốt! Phát hiện Thầy giáo, dạy bình dân, cùng 4 cô bạn, dạy cả năm, không ai nói  cảm ơn, bụng đói cồn cào, dạy …sợ. Ôm hồ sơ lên Tỉnh, đương sự có tấm lòng, dạy 1 năm không đòi hỏi thù lao, dù lí lịch không tốt lắm!1 tháng học NQ TW 4 tại Vũng Tàu, nửa tháng bồi dưỡng chuyên môn tại Biên Hòa, cầm quyết định dạy Văn cấp 2 tại Phú Túc, nằm quốc lộ 20, cách nơi gia đình  sống 10 km, xin dạy lớp tiểu học  thôi!..

         Một tình huống không bao giờ quên,  Tôi xin kể : - Đang dạy, một tiếng quát kèm theo một vật cứng xỉa vào hông …lành lạnh …mau về trụ sở …mầy ăn trộm cái rựa của thằng dân tộc nầy? Quay lại, nhìn súng AK, nhìn Bác An ninh, nhìn anh dân tộc người Kờ -ho ngỡ ngàng... Vận dụng hết trí khôn, vận dụng hết mọi kiến thức, nhớ lại tất cả những bài học của biết bao người Thầy, nhớ lại trên 4 năm luyện truyện chưởng của Kim Dung, nhớ lại Tam quốc chí, Thủy hử, ba mươi sáu  chước, 1 năm học hàm thụ luật khoa sài gòn, có nghĩa rằng lúc sinh tử, con người mới thấy cái học là cực kì quí, có thể cứu tính mạng, danh dự … lấy lại bình tĩnh, xin Bác cho con nói vài lời : - nói đi? Anh mất cái rựa ở đâu, lúc nào? - Ở rẫy cách đây 3 km, lúc sáng sớm, tao mới bỏ cái rựa xuống đất, quay lại thấy mầy lấy, tao chạy theo vào đây, chính mầy? …bàng hoàng, sao số mình bi đát cỡ này!!! Chợt sáng lên, sau than thân cùng thượng đế!  …quay sang phía học trò nhỏ lớp hai, Tôi hỏi : Thầy dạy em lúc mấy giờ : - Dạ lúc 7 giờ, cả lớp đồng thanh. Thưa bác an ninh, con đâu phải Tề thiên đại thánh mà biết biến hóa, phân thân làm 2, vừa đi ăn trộm, cùng lúc là thầy giáo  thưa bác? à…, giống, giống, cũng ôm ốm, cũng đen đen …không phải? đi!…lòng nhẹ nhõm, tự khen cũng thông minh!!!...

         Là vùng giãn dân, vùng kinh tế mới, trùng trùng rừng, nai chạy từng đàn, voi tranh ăn bắp với Ông thầy giáo làng, ngày dạy, tối vào rẫy canh voi, đèn pin hết điện, mờ, nghe tiếng động, mắt mở, mắt nhắm,xách đèn chạy đến đám bắp trái đang vào hạt, té ngửa một chú voi mẹ ốm trơ xương,cao bằng nóc chòi, người chạy, thú chạy, hú vía, thoát chết, miếng ăn cơ cực …Một năm sau làm Hiệu Trưởng, chẳng có quyết định? ờ làm thì làm! không có …bắt mèo …Tôi lao vào dạy như điên, sáng dạy,chiều dạy, lớp nào cũng dạy, môn nào cũng dạy, biết chữ nào dạy chữ đó, các bạn cần xem học bạ học trò lứa đầu của tôi : Từ lớp 1 đến lớp 8, là giáo viên chủ nhiệm, giáo viên tất cả các môn, Hiệu Trưởng cũng chỉ là 1, 1 tên, 1 chũ kí …nghĩ cũng vui …không còn gì để mất …có cái gì trong đầu thì truyền hết lại cho các em, chết cũng thanh thản …lứa học trò ấy,hàng năm đều họp mặt. Chúng nó nói : Thầy chết chúng em sẽ để tang? Chết rồi, làm sao thấy chúng có thực hiện hay không? Trời biết!.

         Sau 38 năm làm Thầy, làm quản lý  ở một  trường, sao thấy mình không giống ai? Nhìn xung quanh không ai làm giống mình? Mình sai chăng? Các Thầy, Cô trường Sư Phạm Qui Nhơn, Các bạn bè lớp nhị sáu 6, khóa 11, cho tôi lời khuyên … Cầu nguyện cho Tôi, còn một năm nữa  là hết nghiệp … Đời làm Thầy …Gần hết tháng 12, bạn Kim Thạch, bạn Ren, bạn Tấn, bạn Diệu Phương, bạn …hối thúc viết bài, đăng kỉ yếu, để cuối đời, buồn buồn mở đọc, móm mém cười …Thân, văn chương,chữ nghĩa không đầy lá mít …Đọc bạn Ren viết, đọc bạn Diệu Phương viết, đọc bạn Tấn viết, còn làm thơ nữa …phục lăn …mình viết …xấu hổ chết!…nhưng biết làm sao! …nhớ bạn …thương bạn …muốn hàn huyên với bạn …muốn tâm sự với bạn …chỉ còn cách viết nhăng …viết cuội …xin các bạn thông cảm cho ông thầy giáo làng không vượt qua khỏi …Hẹn ngày 20 tháng 7 năm 2013 …Chờ cháy bỏng …chờ từng ngày …chờ như chưa bao giờ được chờ …

         Cảm ơn đời! Cảm ơn Thầy, Cô, bạn đồng môn, bạn nhị 6 k11 SPQN, cảm ơn bà xã! đã cho Tôi 1 đời làm Thầy …

Suối Nho, chiều 18 tháng 12 năm 2012.

Võ Thủ Tịnh, nhị 6 khóa 11 SPQN.